Interview: Poëzie en ‘literatureluur’ op muziek

Vandaag geplaatst in de nrc.next: mijn interview met Louis Gauthier en Jules Deelder over hun cd Totaal Loss.

Poëzie en ‘literatureluur’ op muziek

  • Dichter Jules Deelder en componist Louis Gauthier presenteren volgende week hun nieuwe cd ‘Totaal Loss’.
  • De cd is deel van een trilogie waaraan ook Gerrit Komrij en Arnon Grunberg meedoen.
Klik voor groot of lees het artikel hiernaast.

Na het succes van de cd Dansen op Spijkers, die componist en multimediadesigner Louis Gauthier samen met dichter Gerrit Komrij maakte, wordt deze week het vervolg gepresenteerd: Totaal Loss. Hierop gaan de experimentele pop, rock en jazzklanken van Gauthier – die ook het artistieke cd-boekje ontwierp – in de poëzie van Jules Deelder. Een cd die je “moet beleven als een ritje in de achtbaan”, vinden de makers.

Als eerste sprak Deelder een door Gauthier gemaakte selectie van zijn gedichten in. Gauthier nam de opnamen mee naar zijn de studio in Zeist en maakte het tot een intelligente psychedelische mengelmoes: van knallende gitaar en achtergrondkoortjes tot jazzsamples uit de jaren 30. Benjamin Herman en Hans Dulfer speelden een nummer mee, klanken waar de stem van Deelder vaker tussen dartelde.

De twee strak in het zwart geklede heren steken wat somber af tegen de kleurige achtergrond. Lichtgevende posters van Elvis Presley en Marilyn Monroe kleuren de verder donkere ruimte van het Rotterdamse Café Ari, al jaren de vaste uitvalbasis voor Deelder. Het café draagt dezelfde naam als zijn dochter. “Maar dat wil nog niet zeggen dat ik een zakelijke band met het café heb,” zegt Deelder. “Zoals de Belastingdienst dacht.” Een Ari is een Rotterdams begrip, dat kan staan voor allerlei verschillende types mensen. “De eigenaar is een vriend van me, dus er is wel een link te trekken. Laat de mensen maar denken, hoor. Ik woon hier ook, in een bunker onder de grond. De Deelder Dungeon.”

Maar toch, waar de cd van Gauthier met Komrij nog duister en onheilspellend was, is Totaal Loss stevig en vaak komisch. “Ik denk dat het met jou te maken heeft, Jules,” zegt Gauthier. “Bij Jules mocht veel meer de optimistische noot klinken. We eindigen ook met een grap, want het leven is niet zo zwaar dat je depressief moet wegkwijnen.”

Totaal Loss is deel twee van het muziek-, poëzie- en boekwerkproject van Gauthier. Na deze cd voltooit hij samen met Arnon Grunberg de trilogie. Hoe vindt Deelder zichzelf staan in het rijtje Komrij, Deelder, Grunberg? “In het midden,” zegt hij opgewekt. En verder? Nou kijk, met die drie namen heb je wel het hele scala van de Nederlandse na-oorlogse poëzie en literaturelureluur.”

Op de achterkant van de cd-hoes prijkt een opbeurend woordje van Matthijs van Nieuwkerk: “Met deze unieke uitgave is klassieke poëzie weer toegankelijk geworden voor nieuwe generaties.” Kijkt Deelder er ook zo tegenaan? “Ik ben eigenlijk nog steeds in trek bij jongeren. Als dichter omvat ik meerdere generaties.” Gauthier knikt. “Want als ik het over jou heb, en dan maakt het niet uit met wie, weet iedereen wie je bent.” Maar ook als dichter? “Zeker,” zegt Gauthier. “Een gedicht als Voor Ari, dat ook op de cd staat, is heel bekend.”

“Toch kennen de meesten mij uit de wasmiddelreclame,” zegt Deelder. “Maar dat interesseert me geen reet. Want daar word ik ook voorgesteld als dichter. En het heeft gewerkt als een speer. Ook bij de allochtone bevolking.” Een stilte. “Ja, echt. Want die kreet van mij Wat zwart is, moet zwart blijven nemen ze op als een solidariteitsverklaring. Dat is vaak tegen me gezegd en zo voelt het ook.”

Aan het eind van het hele project wil Gauthier met al ‘zijn’ dichters en muzikanten live gaan optreden. Maar voor het zover is, gaat hij aan de slag met deel drie. Grunberg is nieuwe gedichten aan het schrijven, speciaal voor dit project. “En dat maakt het ook weer helemaal anders, want Grunberg staat niet bekend als dichter,” zegt Gauthier. Ter vergelijking: bij Deelder en Komrij kon hij kiezen uit een oeuvre van 50 jaar. “Die drie zijn totaal verschillend, maar als geheel maak je een statement. En elke cd is ook een statement, van verschillende kunststromingen maak je een nieuw kunstwerk.”

Deelder draait onrustig op zijn stoel. “Kunstwerk, oké, maar dan wel eentje tussen aanhalingstekens. Het is een werk.” Want het moet allemaal niet te zwaar worden. “Precies, je hoeft niets uit te leggen. Alles zit in de cd, die moet voor zich spreken.”

Totaal Loss, door Deelder & Gauthier wordt donderdag gepresenteerd in Athenaeum Boekhandel in Amsterdam en ligt vanaf vandaag in de winkel voor €15,00. Uitgegeven door Prometheus. Totaalloss.nl.