Dit weekend vindt doe-het-zelf-festival FSM plaats // ‘Provocerend’, want tegelijk met Lowlands // Het is een trend: festivals waar bezoekers ook artiest zijn
VEERLE CORSTENS & BRAM VAN DIJK
Op een scoutingveld in de bossen van Vlaanderen staat een jongen zonder shirt te discussiëren. „Als we nou eerst die zijkanten versterken met een tussenstok, dan gooien we een touw over de tak van de boom en hijsen we hem er daarna bovenop.” Samen met vijf anderen is hij bezig een zes meter hoge toren te maken. „We bouwen bijna alles met bamboe en elastieken”, legt Kees van Berkel (24) uit, organisator van het festival Field Stompin Music (FSM). „Dan lijkt het al gauw indrukwekkend.”
Hij is niet de enige die samen met vrienden een eigen festival organiseert. In het hele land ontstaan festivals waar vrienden zowel toeschouwer als artiest zijn. Zo’n doe-het-zelf-festival keert de steeds grotere en duurdere bekende festivals de rug toe. Doe-het-zelvers zijn op zoek naar een alternatief voor wat ze bij andere festivals missen: intimiteit en eigen inbreng. De muziekprogrammering vormt een belangrijk onderdeel. Soms boekt de organisatie bandjes of dj’s in ruil voor gratis entree, vaker etaleert een van de festivalbezoekers zijn hobby. Er zijn meerdere podia, een loungehoek met hangmatten, lachyoga, dieren aan het spit. De maaltijden gaan in grote pannen voor heel de groep, drank is inclusief.
Een greep uit het blokkenschema van FSM: dagelijkse festivalkrant De Veldwachter, de Anti Kater Tent, de Disneyquiz, de ochtendtalkshow Max en Luc in the Morning, schilderen op muziek en rockopera Gipster! De dood op de Gipsy Hipster. Van Berkel: „Alles kan een act zijn, iedereen kan wel íets.” Volgens hem bezoekt niemand het festival, iedereen bouwt het festival. „Je komt op een leeg terrein en zo laat je het ook weer achter. Daarom krijg je het idee dat het ook jouw festival is.”
Dat is ook de reden voor Mathijs Fortuin (29) om naar het festival In het Wild(enborchseweg), in de Achterhoek, te komen. „Het is veel intiemer dan een ander festival, dat komt omdat iedereen iets gemaakt heeft”, zegt hij. Met een elektromotortje van een kopieerapparaat, een fietswiel en een imperiaal heeft hij zelf een bijdrage geleverd. De constructie die hij hiermee bouwde, zorgt ervoor dat een lam boven een houtvuurtje zes uur lang gelijkmatig ronddraait. Het ‘Lam Gods’, zoals het is omgedoopt met een handgeschilderd houten bordje, blijkt de grote attractie van het festival. Ook als bij een
regenbui alle 75 bezoekers verzamelen onder een maar net passend tentzeil wordt er voor het lam gezorgd; dat staat keurig onder een partytent.
Het lam is met 300 euro het duurste onderdeel van het festival, zegt organisator Willemijn Riedijk (27): „De muziekinstallatie hebben we geleend, net als de tent en de zitzakken. Het terrein is van onze moeder en de muzikale acts zijn vrienden. Alleen eten en drinken bleef over als kostenpost. Daarom kon de bijdrage voor het festival 30 euro blijven, een stuk goedkoper dan mainstream festivals.”
Het tweedaagse Vrije Villa Festival in Groenekan is zelfs helemaal gratis. „Aan het einde gooien de gasten hun donatie in een hoge hoed, waar wij dan weer iets moois uit toveren”, zegt Kim Otten (25), leunend tegen de oude-piano-als-cocktailbar. Ze is medeorganisator bij het collectief Konijn. Het is het tweede jaar dat ze een festival organiseren rondom een door de natuur teruggegrepen vervallen villa.
De gastenlijst puilt uit, er komen 300 man. „In de laatste week zijn we veel gebeld. Mensen zeiden: ik wil wel komen schminken, ik wil wel komen hoepelen. Mag ik dan nog komen?” Medeorganisator Chandar van der Zande (28) staat er elke keer van te kijken dat mensen graag willen helpen. „Het is ongelofelijk wat je kunt bereiken met alleen enthousiasme.”
Dat enthousiasme vind je bij In het Wild niet alleen bij de vier organiserende broers en zussen Annejet, Pieter, Wouter en Willemijn Riedijk: hun moeder Jet Rombouts stelt niet alleen haar achtertuin beschikbaar, maar maakt ook watertappunten en kopt onverschrokken met een helm een kopje koffie kapot, één van de festivalactiviteiten. Hond Dot hoort bij de schoonmaakploeg, dankzij haar is er achteraf geen stukje lam meer op het terrein te vinden.
Bij FSM is intussen de lachyoga begonnen. Van Berkel begon vier jaar geleden met het organiseren van zijn festival. „Wij wilden naar Lowlands, maar toen waren de kaartjes binnen een week uitverkocht. Toen dacht ik: als het zo moet, doen we het wel gewoon zelf.”
Sindsdien is het elk jaar „lekker provocerend” precies in het weekend van Lowlands. „Veel mensen gaan naar grote festivals om geëntertaind te worden. Zo van: we zijn er, laat alles maar beginnen. Ik mis daar het idee dat je naar een festival komt om zelf een feestje te bouwen. We willen het oorspronkelijke idee van een festivalcommune terug: vier dagen een stuk grond voor jezelf.”
Van der Zande ziet Konijn niet als een protestbeweging tegen festivals. „We geven een alternatief. We maken de feestjes waar we zelf graag naar toe willen. Met deze crisis denkt men sneller: er staan ruimtes leeg, daar kunnen we iets mee doen. En dan mag het wat rauwer, wat lelijker en wat spontaner.”
KADER
’n Doe-het-zelf-festival doe je zo
- Word vrienden met de plaatselijke scouting. Zij beschikken over alles wat je nodig hebt: grote pannen, gaspitten, decorstukken. Vrienden worden met mensen met veel spullen is sowieso een goed idee.
– Maak bordjes die wijzen richting het kampeerterrein, hoofdpodium of wc’s – ook al is dat alleen een stukje bos.
– Zorg voor hangmatten en zitzakken om de laidbacksfeer te creëren, en activiteiten als massages, lachyoga en koffiekopjes koppen.
– Maak je festival bekend onder vrienden, maar niet té. Toen Festival Verbunt uit Bergen op Zoom in de publiciteit kwam, las de gemeente ook mee. Sindsdien zijn vergunningen nodig: het einde van Festival Verbunt.
Of ga anders hier kijken
– Festival Dudeljo. Op 13, 14 en 15 september in Ommen. Een weekendkaart incl. overnachtingen kost 12 euro. Zie facebook.com/Festivaldudeljo
– Konijn organiseert ook andere feesten. Het volgende feestje is op 31 augustus op een geheime locatie in Amsterdam. Kaarten zijn gratis, de gastenlijst snel vol. Zie facebook.com/konijn610